Ondermijning wordt gezien als een groeiend probleem. Er zijn verschillende definities van ondermijning, waarbij twee elementen steeds terugkomen. Ten eerste is er altijd sprake van een gronddelict waarmee (veel) geld wordt verdiend. Ten tweede zijn bij ondermijning de boven- en onderwereld met elkaar verweven. De onderwereld heeft de bovenwereld nodig, bijvoorbeeld om vergunningen te krijgen, via makelaars en notarissen vastgoedtransacties te realiseren en geld wit te wassen. Ondermijning wordt vaak gezien als een ’veelkoppig monster’ vanwege de vele vormen waarin het zich manifesteert. Voorbeelden van ondermijnende fenomenen zijn drugsproductie- en handel, mensenhandel, vastgoedfraude, criminele motorbendes, witwassen en georganiseerde zorgfraude.

De aanpak van ondermijning vraagt om een brede integrale aanpak, waarbij diverse relevante overheidsorganen met elkaar samenwerken om ondermijnende criminaliteit te voorkomen en tegen te gaan. De gemeente, de politie, het OM, Belastingdienst en het RIEC vormen de basis van de integrale aanpak van ondermijning.

Gemeenten zijn in de aanpak van ondermijning verantwoordelijk voor de regievoering; ze hebben een coördinerende rol in het realiseren van een integrale aanpak. De regierol houdt onder meer in dat de gemeente inzicht heeft in ondermijning in de gemeente en in afstemming met partners prioriteiten stelt in het beleid. De regierol bestaat er daarnaast uit dat er lokaal een structuur is waarbinnen de gemeente haar regisserende rol kan oppakken en dat er binnen deze structuur adequaat wordt samengewerkt door in afstemming met partners maatregelen vast te leggen en uit te voeren. De regierol van de gemeente betekent verder dat de samenwerking bij integrale activiteiten in goede banen wordt geleid.

We doen onderzoek naar de aanpak van ondermijning en adviseren over de verbetering ervan. In 2023 wonnen we met een onderzoek over de aanpak van ondermijning door de gemeente Amersfoort de prijs voor het beste rekenkameronderzoek van 2023.

Bekijk ook onze flyer over rekenkameronderzoek over de aanpak van ondermijning.