Tussen 20 en 27 april 2018 vonden weer de Koningsspelen plaats. De meeste basisscholen deden hieraan mee en organiseerden een spel- en/of sportochtend voor de kinderen. Voor deze dag werd niet alleen een beroep gedaan op de leerkrachten maar ook vaak op ouders om de kinderen te begeleiden naar het sportveld en tijdens de spelletjes. Maar hoe zit het nu met de aansprakelijkheid van de school als tijdens bijvoorbeeld het springen op een luchtkussen een leerkracht, leerling of ouder gewond raakt?
Leerkrachten
Voor leerkrachten regelt artikel 7: 658 van het Burgerlijk Wetboek (BW) dat de werkgever, in dit geval het bevoegd gezag van de schoolinstelling, aansprakelijk is voor de veiligheid van de werkomgeving en de op te dragen werkzaamheden. De allereerste vraag die je kunt stellen, is of het als school meedoen met de Koningsspelen valt onder de werkzaamheden met betrekking tot de uitoefening van beroep of bedrijf. Als de Koningsspelen opgenomen staan in de schoolgids, dan hoort dit tot het onderwijsprogramma en valt het onder de werkzaamheden die voortvloeien uit het beroep of bedrijf. Als het niet in de schoolgids is opgenomen, maar de school doet vanaf de start in 2013 al mee, kun je ook concluderen dat het tot de normale werkzaamheden behoort.
Als dit het geval is, rijst de vraag of het begeleiden van de leerlingen tijdens de Koningsspelen behoort tot de normale werkzaamheden van een docent. Normaal gesproken, staat hij immers voor de klas, een veiliger omgeving dan een sportveld met bijvoorbeeld een springkussen, hindernisbaan en allerhande balsportattributen. Omdat tot het takenpakket van leerkrachten in het basisonderwijs ook allerlei culturele uitjes horen, kun je waarschijnlijk wel stellen dat het meewerken aan de Koningsspelen valt onder de normale werkzaamheden van een leerkracht. Als deze vraag ontkennend zou worden beantwoord, is het de vraag of docenten nog wel willen meewerken.
Uit het voorgaande vloeit voort dat de werkgever zeggenschap heeft over het werk dat de docent verricht en dus ook geacht wordt een veilige werkomgeving te realiseren. Artikel 7:658 BW bepaalt dat een werkgever aansprakelijk is voor ongevallen die voortvloeien uit de werkzaamheden die worden opgedragen tenzij de werkgever kan aantonen dat hij aan zijn zorgplicht heeft voldaan of dat de docent opzettelijk of bewust roekeloos heeft gehandeld. Dat zou het geval kunnen zijn als de docent –geen gymleerkracht – meent dat hij een dubbele salto moet maken op het luchtkussen en toch niet goed terecht komt.
Leerlingen
Ten aanzien van leerlingen geldt het volgende. Zolang de school een activiteit onder schooltijd organiseert, is zij verantwoordelijk en dus ook aansprakelijk. Als een leerling tijdens de Koningspelen in een kuil valt op het sportveld die toevallig nog niet is dichtgemaakt, kan de school worden aangesproken uit onrechtmatige daad (artikel 6:162 BW). Het gaat dan – kort gezegd – om de vraag of de school aan haar zorgplicht heeft voldaan.
Als de school een ongevallenverzekering heeft, zijn de kinderen veelal verzekerd voor de reis van en naar school. De aansprakeljikheidsverzekering dekt normaal gesproken schade die op school is ontstaan of als ze onder toezicht naar een andere locatie gaan.
Ouders/ vrijwilligers
Maar hoe zit het nu met de ouder die vrijwillig een groepje begeleidt en bijvoorbeeld per ongeluk met een hockeystick tegen zijn hoofd wordt geraakt. Kan hij de schoolinstelling ook aanspreken? De Hoge Raad heeft op 15 december 2017 een belangrijk arrest gewezen over de aansprakelijkheid voor vrijwilligers. Lid 4 van het hiervoor genoemde artikel 658 van het BW bepaalt dat een werkgever ook aansprakelijk is voor een persoon met wie hij geen arbeidsovereenkomst heeft gesloten maar die in de uitoefening van de werkzaamheden schade lijdt. De Hoge Raad stelt daarbij dat de vrijwilliger daartoe voor de zorg van zijn veiligheid (mede) afhankelijk moet zijn van degene voor wie hij de werkzaamheden verricht. Het gaat dan om de mate waarin de werkgever al dan niet door middel van hulppersonen invloed heeft op de werkomstandigheden van de vrijwilliger. Verder is ook de feitelijke verhouding tussen de betrokkenen relevant en de aard van de werkzaamheden en de daarmee verband houdende veiligheidsrisico’s.
Het voorgaande betekent voor schoolinstellingen dat het verstandig is om een goede aansprakelijkheidsverzekering af te sluiten, één waarbij ook ongevallen met vrijwilligers zijn gedekt.
In dat geval hoeft u het als docent of als ouder niet te laten om mee te helpen van de Koningsspelen een gezellige dag te maken!
Heeft u over het voorgaande of over andere met school verband houdende onderwerpen vragen, neemt dan gerust contact op.
mr. Jannet Terpstra (Bout)
050-3140840
