Als in een pand (woning of ander pand) drugs aanwezig zijn of worden verhandeld, kan de burgemeester dit pand tijdelijk sluiten op grond van de Wet Damocles. Het doel van deze maatregel is om de overtreding te beëindigen en om de openbare orde en veiligheid in de straat of buurt te herstellen. Zo’n maatregel kan verstrekkende gevolgen hebben voor direct betrokkenen zoals bewoners, maar ook voor verhuurders of omwonenden. Gemeenten en politie hebben maar weinig zicht op de gevolgen die zo’n maatregel teweeg kan brengen.
In opdracht van het WODC heeft Pro Facto hier onderzoek naar gedaan waarbij we alle mogelijke bedoelde en onbedoelde gevolgen van de Wet Damocles in beeld brachten. Daarnaast onderzochten we de haalbaarheid om deze gevolgen in de toekomst te monitoren. Dit naar aanleiding van een wens uit de Tweede Kamer.
Uit ons onderzoek blijkt dat een sluiting op grond van de Wet Damocles grote impact kan hebben, met name als het om kwetsbare gezinnen gaat. Ook valt op dat veel burgemeesters direct overgaan tot de inzet van het zwaarste middel: het sluiten van een pand, terwijl in bepaalde omstandigheden met een waarschuwing of last onder dwangsom mogelijk ook hetzelfde effect kan worden bereikt.
Uit het onderzoek blijkt verder dat het monitoren van gevolgen van de Wet Damocles niet realistisch is. Daarvoor stuitten we op te veel praktische en juridische bezwaren. Wel doen we suggesties voor alternatieven om de gevolgen van Damoclesmaatregelen beter in beeld te krijgen. De belangrijkste meerwaarde daarvan is dat burgemeesters met die informatie beter in staat zijn een belangenafweging te maken bij het opleggen van de maatregel.
Download hier het onderzoeksrapport en/of de samenvatting. Of bekijk hier de video over het onderzoek: