In een recente uitspraak van het Gerechtshof Den Haag van 2 maart 2022 (ECLI:NL:GHDHA:2022:387) heeft het Hof een verrassende uitspraak gedaan over een levenstestament.
Volgens de wet moet iedereen die meerderjarig is, zijn eigen belangen kunnen behartigen. Dit betekent ook de financiële belangen. Het kan gebeuren dat men op een bepaald moment door lichamelijke of geestelijke problemen niet in staat is om tijdelijk of blijvend zijn/haar geldzaken goed te regelen. Om te voorkomen dat er hierdoor problemen ontstaan zijn er meerdere mogelijkheden.
Een van de mogelijkheden is om een levenstestament op te stellen bij de notaris. In het levenstestament wordt vastgelegd wie bevoegd is om in plaats van de betrokkene zijn financiële belangen te behartigen. Dit is meestal een bekende, zoals een kind of de partner.
In sommige gevallen is het wenselijk dat een onafhankelijk persoon wordt aangesteld. Dan kan (professioneel) beschermingsbewind uitkomst bieden. Bij beschermingsbewind wordt er door de Rechtbank een bewindvoerder aangesteld, die de belangen van de onder bewind gestelde moet behartigen. De bewindvoerder beheert en beschermt het vermogen van de cliënt en zorgt voor een goede administratie.
Als er een levenstestament is opgesteld, is er in beginsel geen reden om andere wettelijke beschermingsmaatregelen zoals beschermingsbewind te nemen. Degene die in het levenstestament een volmacht heeft gekregen is dan bevoegd om het financieel beheer te voeren.
In de uitspraak van het Gerechtshof Den Haag was ook een levenstestament opgesteld waarin een gevolmachtigde was aangewezen om de financiële belangen te behartigen als de volmachtgever dat niet meer kon. De zoon van de volmachtgever vond dat de gevolmachtigde de belangen van de volmachtgever (zijn vader) niet goed behartigde.
Het Gerechtshof heeft eerst vastgesteld of de gevolmachtigde belanghebbende in de zin van artikel 798 lid 1 Rv is. Omdat zij in het levenstestament is benoemd tot gevolmachtigde om de vermogensrechtelijke belangen van de rechthebbende te behartigen en de instelling van de onderbewindstelling rechtstreeks haar rechten of verplichtingen als gevolmachtigde betreft, is de gevolmachtigde belanghebbende.
Vervolgens heeft het Gerechtshof vastgesteld dat de gevolmachtigde de belangen van de volmachtgever niet goed behartigde. Volgens het Gerechtshof had de gevolmachtigde niet transparant geopereerd en had zij de belangen van de rechthebbende niet goed behartigd. Zij is onzorgvuldig met het vermogen van de rechthebbende omgesprongen, onder meer doordat ze een aantal schenkingen heeft gedaan. Op grond hiervan heeft het Gerechtshof een bewindvoerder benoemd die niet was aangewezen in het levenstestament.
De conclusie uit deze uitspraak is dan ook dat ondanks een levenstestament een rechter toch bewind kan instellen. Hiervan kan sprake zijn als de financiële belangen van betrokkene niet goed worden behartigd, of als er sprake is van zeer verstoorde verhoudingen.
Dit is een artikel van Daniëlle Vegt uit onze nieuwsbrief Zorg. Geïnteresseerd in de zorg en het sociaal domein? Meld u aan via
Wilt u meer weten over dit onderwerp of kunnen wij met u meedenken of u ondersteunen bij vragen in het gezondheidsrecht? Neem dan contact op met Jannet Terpstra (050-3140840 of