Verhuurders van woningen willen graag met elkaar delen welke huurders zich schuldig maken aan crimineel pandgebruik (bijvoorbeeld door hennepkwekerijen of illegaal sekswerken). Zo hopen ze elkaar te helpen en de ondermijnende criminaliteit tegen te gaan. Om die laatste reden zouden ze de informatie ook willen delen met opsporingsdiensten. Maar helpt een registratiesysteem van ‘foute huurders’ ook echt?
Samen met Bureau Ateno en I&O Research werkten Jeanne Cazemier en Chantal Ridderbos-Hovingh aan een onderzoek voor het WODC over 'foute huurders'. Het doel van het onderzoek is het inzicht bieden in de mogelijkheden en meerwaarde van het delen van informatie over crimineel pandgebruik tussen enerzijds verhuurders onderling en anderzijds door verhuurders aan opsporingsdiensten. Daarnaast zijn de praktische en juridische knelpunten en risico’s ten aanzien van deze informatiedeling in kaart gebracht en is bekeken in hoeverre en op welke wijze deze kunnen worden voorkomen of tegengegaan.
Voor het verkennen van de juridische mogelijkheden voor het delen van informatie tussen verhuurders onderling zijn we uitgegaan van een denkbeeldig registratiesysteem met daarin gegevens over ‘foute huurders’. In de juridische analyse concluderen we o.a. dat het niet is uit te sluiten dat in het registratiesysteem gegevens van strafrechtelijke aard ten behoeve van derden verwerkt worden (dit is een zogenoemde zwarte lijst). Voor het delen van een zwarte lijst moet een vergunning bij de AP worden aangevraagd. Voorwaarde voor het verkrijgen van een vergunning is o.a. dat er moet zijn voorzien in zodanige waarborgen dat de persoonlijke levenssfeer van de betrokkene niet onevenredig wordt geschaad. Ook moet de verwerking van persoonsgegevens op een zwarte lijst noodzakelijk zijn.
In dit onderzoek zijn we uitgegaan van registratiesysteem waarbij gegevens alleen tussen woningverhuurders (dus sectoraal) worden gedeeld. Wanneer bij de AP een aanvraag voor een dergelijk registratiesysteem wordt gedaan, moet goed worden onderbouwd waarom sprake is van sectorale gegevensdeling. Wanneer de branche van verhuurders niet nader wordt gedefinieerd, kan er mogelijk toch sprake zijn van cross-sectorale gegevensdeling. Cross-sectorale gegevensdeling lijkt niet mogelijk op grond van de (U)AVG. Daarnaast lijkt de AP – mede vanwege het feit dat er nog geen vergunningen voor cross-sectorale gegevensdeling zijn afgegeven – zich als toezichthouder blijkbaar niet de aangesproken instantie te vinden om voor cross-sectorale gegevensdeling een vergunning af te geven. Bovendien kan voor wat betreft cross-sectorale gegevensdeling de vraag worden gesteld of het niet passender zou zijn met het oog op de democratische legitimiteit, dat voor een systeem waarbij een dergelijke inbreuk wordt gemaakt op de rechten van betrokkenen, een wettelijke basis in de UAVG wordt gecreëerd.
Het eindrapport ‘Foute huurders’ Over de mogelijkheden en meerwaarde van informatiedeling rond crimineel pandgebruik is op 14 december 2022 openbaar geworden.
Vragen of opmerkingen naar aanleiding van dit onderzoek? Of andere vragen over de (U)AVG? Neem vooral contact op met Jeanne Cazemier of Chantal Ridderbos-Hovingh.