Mensen die betrokken waren bij een procedure bij het Landelijk Orgaan Wetenschappelijke Integriteit (LOWI) zijn over het algemeen positief over het verloop van de procedure. Ook wetenschappelijke instituten zijn overwegend positief over hoe het LOWI haar rol in het bevorderen van naleving van de wetenschappelijke integriteit in Nederland oppakt. Toch zien we ook dat met name mensen die geen gelijk hebben gekregen van het LOWI veel kritischer dan gemiddeld zijn. Deels is dat niet te voorkomen, maar er zijn toch ook enkele mogelijkheden om de procedures verder te verbeteren.
Wanneer iemand van mening is dat een wetenschapper niet integer heeft gehandeld, kan die een klacht indienen bij het instituut (meestal de universiteit) waar de wetenschapper aan verbonden is. Deze klacht kan leiden tot een besluit van het instituut om al dan niet de wetenschapper aan te spreken of andere maatregelen te nemen. Mocht deze klachtenprocedure niet de gewenste uitkomst hebben, dan kunnen zowel klager als het instituut een verzoek indienen bij het LOWI om de uitkomst van de klachtenprocedure opnieuw te beoordelen.
Pro Facto heeft onderzocht hoe de betrokkenen (klagers, beklaagden en instituten) deze procedure bij het LOWI in de afgelopen jaren hebben ervaren. We hebben een enquête uitgezet onder iedereen die vanaf 2019 betrokken was bij een procedure en 20 mensen (klagers en wetenschappers) geïnterviewd. Wat hierbij opviel is dat mensen die niet in het gelijk zijn gesteld door het LOWI niet alleen kritisch waren op dat oordeel, maar ook op hoe de procedure was doorlopen. Of andersom: mensen die gelijk kregen zijn veel positiever over zowel het oordeel als diezelfde procedure. Deels lijkt dat oordeel dus niet helemaal objectief. Hoe dan ook zien we enkele verbeterpunten in de procedure en communicatie.
Zo is het goed om nog duidelijker te communiceren wat het LOWI voor partijen kan betekenen om zo verwachtingen te managen. De geheimhoudingsplicht kan minder strikt worden toegepast, en behandeltermijnen kunnen helderder worden bepaald en gecommuniceerd. Ook zou de beleving van betrokkenen positiever worden wanneer zij vaker mondeling worden gehoord.
Het LOWI heeft al een rol bij het bevorderen van naleving van de wetenschappelijke integriteit in Nederland. Dit vult zij naar tevredenheid van wetenschappelijke instituten in. Door informatie uit adviezen in individuele zaken, en algemene bevindingen en lijnen beter en meer gestructureerd uit te dragen naar het wetenschappelijk veld, kan deze rol nog breder worden ingevuld en beter worden opgepakt.
Klik hier om het rapport te downloaden.