In 2020 heeft Pro Facto voor de statengriffie van Drenthe een onderzoek uitgevoerd naar de sturing door provinciale staten van het provinciale mobiliteitsbeleid. Wij hebben onderzocht hoe de informatiepositie van PS binnen dit beleidsterrein vorm was gegeven. Het onderzoek mondde uit in enkele lessen en concrete aanbevelingen om de informatiepositie goed te borgen.
Vertegenwoordigende organen, zoals provinciale staten of de gemeenteraad, hebben tot taak om sturing te geven aan en invloed uit te oefenen op het provinciale of gemeentelijke beleid. Zij kunnen beleidsmatige en financiële kaders voor het beleid stellen. De colleges van gedeputeerde staten of van burgemeester en wethouders horen het beleid binnen deze kaders uit te voeren. PS of de gemeenteraad zouden moeten controleren of dat daadwerkelijk het geval is en kunnen eventueel besluiten om bij te sturen en nieuwe kaders te formuleren. Voor effectieve sturing geldt dat een goede informatiepositie onontbeerlijk is. Het waarborgen van een goede informatiepositie is een essentiële randvoorwaarde om te sturen (zie bijvoorbeeld ook de discussie over de rol van de Tweede Kamer tijdens de toeslagenaffaire). Tijdens elke stap in de beleidscyclus moet dus oog zijn voor de wijze waarop informatie wordt verschaft en welke informatie dat dan is. Soms is gedetailleerde informatie nodig en gewenst, soms is informatie op hoofdlijnen voldoende. Een hoog geprioriteerd beleidsonderwerp vraagt om meer afzonderlijke informatiemomenten en uitgebreidere informatie, terwijl bij een laag geprioriteerd beleidsonderwerp de reguliere P&C-cyclus kan volstaan en niet voorzien hoeft te worden in afzonderlijke informatiestromen.
Uit het Drentse onderzoek bleek onder meer dat PS vaak niet bewust stilstaan bij de informatie die zij nodig hebben om kaders te stellen en te controleren. GS waren leidend bij de vraag welke informatie verschaft werd. Veel verstrekte informatie werd dan ook niet bediscussieerd. Tegelijkertijd bleven aangekondigde evaluaties uit, zodat een kans gemist werd om het beleid bij te sturen. Hoewel de informatiepositie van PS ‘op papier’ goed geborgd was, bleven in de praktijk kansen om met de juiste informatie te kunnen (bij)sturen onbenut.
Wij hebben aanbevolen dat PS met behulp van startnotities meer stilstaat, in het bijzonder bij langlopende beleidsprocessen, bij de informatiebehoefte. Zo wordt niet alleen afgesproken welke informatie PS willen ontvangen, maar ook wanneer en hoe PS geïnformeerd willen worden. Deze informatiemomenten zouden opgenomen kunnen worden in een langetermijnagenda, zodat duidelijk blijft voor PS wanneer belangrijke controlemomenten plaatsvinden en tijdig de benodigde informatie voor die belangrijke controlemomenten in het bezit van PS komt. Ook is het van belang om expliciet uit te spreken en vast te leggen dat bepaalde doelstellingen/beleidsinhoud niet langer actueel zijn en welke nieuwe doelstellingen gelden, wanneer er aanleiding bestaat om te komen tot herziening van bestaande (financiële) beleidskaders. Op deze manier komen PS echt meer aan het stuur!
Lees hier het volledige rapport.
Herkent u als raads- of statenlid of als griffier dat het soms lastig is om sturing te geven aan het provinciaal of gemeentelijk beleid? Bent u benieuwd naar tips en mogelijkheden om de sturing naar een hoger plan te tillen? Neem dan contact op met Erwin Krol. Wij staan graag klaar voor u, bijvoorbeeld door onderzoek te verrichten of interactieve workshops te geven.
(Foto Standret)